Samsun - Havza / Havza Atatürk Evi Müzesi ve Havza Genelgesi

Mustafa Kemal Atatürk, 19 Mayıs 1919’da Samsun’a geldikten sonra 25 Mayıs 1919’de 18 silah arkadaşıyla birlikte Havza İlçesi’ne geçti ve burada kendisi için tahsis edilen Mesudiye Oteli'nde kaldı. Atatürk, ilçenin ileri gelenleriyle ve vatandaşlarla bu otelde sık sık görüştü. Atatürk’ün talimatıyla 30 Mayıs’ta Havza Camii’nde İzmir'in işgalinde şehit düşenler için mevlit okutuldu. Ardından bir miting düzenlendi. Ayrıca Kurtuluş savaşının ilk teşkilatlarından  ‘serdengeçtiler’  Havza’da oluşturuldu.
Atatürk’ün, Kurtuluş Savaşı’nı başlatan başlangıcı kabul edilen ilk resmi tepkisi Havza Genelgesi yayınlandı. Amasya Tamimi de burada yazıldı. Atatürk İşgal Kuvvetleri Komutanlığı ve Osmanlı Hanedanı’nın ‘İstanbul’a geri dön’ emrine karşı askerlik mesleğine veda ederek sine-i millete dönme kararını Havza’da açıkladı. 
Havza Genelgesi'ni önemli kılan etkenlerden biri olarak milli mücadele döneminde yayımlanan ilk ulusal genelge olması sayılır.Havza Genelgesi'ni önemli kılan bir diğer etken de Kurtuluş Savaşı'nın ilk sinyalini veriyor olmasıdır.


Genelgede yer alan içerikler şu şekilde sıralanabilir ;

• İşgallerin protesto edilmesiyle büyük ve heyecanlı direniş mitingleri düzenlenecektir.
• İstanbul Hükümet'inin askeri ve mülki amirlerine telgraflar çekilecektir.
• İşgale yönelmeye çalışan büyük devletlerin yöneticilerine uyarı telgrafları çekilecektir.
• Atatürk'ün İtilaf Devletlerini işgal bahanesi altında tutmak istememesi nedeniyle Hristiyan halkına zarar verilmeyecektir.
• Milletin geleceğini yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır.
• Genelgede yönetim her türlü kontrol ve denetimden uzak kılınacaktır.

Başlangıçta Mesudiye Oteli olarak hizmet veren tarihi bina,Mustafa Kemal Paşa’nın Havza Karargahı (Atatürk Evi) adıyla müze olarak hizmete açılmıştır. Atatürk’ün kaldığı oda binanın ikinci katında olup, oda içerisinde Atatürk’ün çalışma masası, koltuğu, Atatürk büstü ve resmi, ilk Cumhurbaşkanlığı Forsu, 2 halı, yazı takımı ve bir saat sergilenmektedir. Odanın duvarında asılı olan panoda, Atatürk’ün Havzalılara hitabesi yer almaktadır.